Plotseling zitten we middenin een bosbrand in een kurkdroog natuurpark.
Links van ons smeulen een paar bomen na, rechts van het wandelpad is alles verkoold. Rook hangt als een deken over het landschap. Ik maak een foto, zonder te beseffen hoe dichtbij de vlammenzee nog is.
Pas als het vuur recht voor ons is, op tientallen meters, beginnen we te rennen. De verkeerde kant op, richting brand. Daar staan de auto’s, daar is het vuur. Maar als we het halen, kunnen we weg.
Gecontroleerd?
Langs de kant van de weg roepen mannen dat alles onder controle is, dat we rustig moeten blijven. “Niks aan de hand”. Maar zelf lopen ze zenuwachtig heen en weer. De hitte van de brand dwingt ons de weg te verlaten, met een omweg bij de auto’s te komen.
Andere wandelaars komen aangerend. In de verte hoor ik stemmen van mensen bij het water. Laat ze in Godsnaam bij het riviertje blijven, aan de voet van de heuvel die nu in lichterlaaie staat. De wind dwingt het vuur steeds verder omhoog, weg van de dagjesmensen bij het riviertje, beneden.
Een jongen op een brommer snelt vooruit. Op gepaste afstand van de brand steekt hij gortdroog gras in de fik. Is dit een poging het vuur te doven? Wil hij stukken gecontroleerd wegbranden, zodat de vlammen niet meer gevoed worden? Het ziet er chaotisch uit, en lijkt allesbehalve effectief.
Weg
De auto waarmee we gekomen zijn, staat er nog. Maar de vlammen zijn nu wel heel dichtbij. Een zandweggetje ligt tussen de vuurhaard en het parkeerplaatsje bij de ingang van het natuurpark van Itiquira, anderhalf uur rijden van de Braziliaanse hoofdstad Brasilia.
Een barrière voor de brand, maar even verderop hangen bomen over de weg, aan beide kanten. Kan het vuur daar naar onze kant oversteken?
We springen de auto in en scheuren een paar honderd meter verder. Vanaf een afstandje zien we het vuur snel dichterbij komen.
De mannen die de vlammenzee onder controle pogen te houden, rennen steeds harder. Hun baas, een Spanjaard, komt aangescheurd. “Het vuur is al bij ons” roept hij, in het Spaans, tegen zijn Portugeestalige personeel.
De schreeuw
Dan klinkt een wanhopige schreeuw, ongeveer vanaf het parkeerplaatsje waar we nog geen vijf minuten geleden stonden.
De Spanjaard en zijn personeel springen de pick-up truck in, terug naar de brandhaard. Er klinkt angst in de stem van hun vriend. We kunnen niets doen en rijden in volle vaart weg van het gevaar.
De brandweer bellen gaat niet, niemand heeft bereik. Minutenlang rijden we in doodse stilte over een onverharde weg richting bewoonde wereld. Nog heel lang zien we achter ons de vlammenzee, en dan een rookpluim.
En toen?
Nog steeds weten we niet hoe het is afgelopen.
Bosbranden zijn in dit deel van Brazilië de gewoonste zaak van de wereld, de krant heeft het in ieder geval niet gehaald. Geen nieuws is goed nieuws, hoop ik dan maar.
Maar nog altijd hoor ik die schreeuw en de angst van de man die alles onder controle had…
Marc Bessems 