En nu de Amerikanen?

Cuba heeft de emigratieregels versoepeld. Vanaf vandaag, 14 januari 2013 hebben Cubanen geen permiso de salida meer nodig, het gehate uitreisvisum, ook wel ‘Witte Kaart’ genoemd. Ik maakte er dit radiostukje over voor de NOS.

Een symbolisch ingrijpende stap van Raul Castro. Wat is het antwoord van de Amerikanen?

Embargo

De Verenigde Staten hebben al ruim een halve een embargo (blokkade, zeggen de Cubanen, volgens hen een belangrijk ideologisch verschil in woordkeuze) tegen het irritante socialistische eilandje onder de kust van Florida.

Het embargo is simpel gezegd bedoeld om de Castro-broers te verzwakken. Aangezien Fidel en Raúl nog steeds de dienst uitmaken, lijkt het me geen onlogische conclusie dat dit Amerikaanse beleid mislukt is.

Vrij?

Door de hervorming van de Cubaanse migratiepolitiek mogen de meeste Cubanen nu vrij reizen, ook naar de VS. Andersom is dat niet het geval: Amerikanen die naar Cuba willen gaan moeten daarvoor speciale toestemming vragen aan hun regering: een uitreisvisum dus.

Zolang dat zo blijft zal de Cubaanse regering daar ongetwijfeld regelmatig een propagandistisch punt gaan maken.  Je zou  daarom verwachten dat die maatregel nu snel gaat veranderen en dat ook de reisbeperkingen in de VS worden versoepeld.

Armoede

Er is meer. In de logica achter het embargo is Cuba een grote socialistische gevangenis. Mensen die er uit kunnen ontsnappen zijn welkom in de VS, binnen een jaar kan je al een Green Card krijgen.

De realiteit is dat verreweg de meeste Cubanen ‘ontsnappen’ aan de economische realiteit op het eiland. Het gaat niet zozeer om political refugees, maar om economische vluchtelingen.

Gevangenis

Nu de reisrestricties in Cuba zijn opgeheven, kunnen Cubanen die aankomen als ‘politiek vluchteling’ gewoon heen en weer reizen (al dan niet met een Amerikaans uitreisvisum).

De gebroeders Castro, goed voor ruim een halve eeuw ervaring met politieke propaganda, zullen ook dit punt ongetwijfeld gaan maken: ‘gevangenen’ die vrijwillig terugkeren naar de ‘gevangenis’ ?

Contraproductief

Raúl en Fidel zeggen ook al jaren dat de economische ellende op hun socialistische eiland niet te wijten is aan wanbestuur, een anachronistisch economisch systeem of corruptie, maar aan het Amerikaanse embargo. Zelfs dissidenten op Cuba zijn meestal tegen het embargo. Daarmee werkt het embargo op Cuba zelf dus op zijn minst gedeeltelijk contraproductief.

Exodus

Terug naar de versoepelde reisregels op Cuba. Niemand verwacht een massale uittocht zoals in de jaren tachtig (Mariel) of in 1994/95. Maar toch: wat als de deuren wagenwijd openstaan en er hele volkstammen Cubanen richting de VS vertrekken?

Dankzij de logica van het embargo, krijgen Cubanen relatief snel en eenvoudig een legale status. Vele malen gemakkelijker in ieder geval dan al die andere latinos die de oversteek wagen.

Om Mexicanen en andere Latijns-Amerikaanse emigranten tegen te houden, bouwden de Amerikanen een hek om de grens. Immigratie is een politiek gevoelig thema: als er straks hordes Cubanen zouden  arriveren, wat gaan de Amerikanen dan doen?

Dilemma

Laat je de Cubanen in groten getale toe, dan is er ongetwijfeld binnenlands onbegrip en kritiek. Worden ze teruggestuurd naar Cuba, dan is de logica van het embargo in gevaar, immers: stuur je ze terug naar de ‘gevangenis’ van de Castro-broeders?

Of de Amerikaanse politieke verhoudingen dusdanig zijn dat er op korte termijn iets wezenlijks gaat veranderen aan de Amerikaanse Cuba-politiek, kan ik moeilijk inschatten. Ik denk het niet.

En dus wordt de logica achter het embargo volgens mij weer een stukje moeilijker te begrijpen en lastiger te verdedigen.